🐉 Dradon Fruit Farming in india: आधुनिक युगातील फायदेशीर फळपीक
ड्रॅगन फ्रूट हे एक विदेशी फळ असून हल्ली भारतात त्याची शेती झपाट्याने वाढत आहे. कमी पाण्यावर येणारे, कमी देखभालीचे आणि अधिक उत्पादन देणारे हे फळ आता महाराष्ट्रासह संपूर्ण भारतात मोठ्या प्रमाणावर घेतले जात आहे.
यामध्ये उच्च आर्थिक मूल्य, निर्यातीसाठी संधी आणि बाजारात सततची मागणी असल्यामुळे अनेक शेतकरी पारंपरिक पिकांऐवजी ड्रॅगन फ्रूट शेतीकडे वळत आहेत.
🌿 ड्रॅगन फ्रूट म्हणजे काय?
ड्रॅगन फ्रूट, ज्याला पिताया किंवा स्ट्रॉबेरी पीअर असेही म्हणतात, हे Cactaceae कुटुंबातील झाड आहे. याचे मूळ दक्षिण अमेरिकेत असून आता भारतातही याची लागवड मोठ्या प्रमाणावर होते.
फळे आकर्षक गुलाबी रंगाची असून आतमध्ये पांढरट किंवा गुलाबी गर असतो ज्यात असंख्य लहान काळ्या बिया असतात.
✅ ड्रॅगन फ्रूटची वैशिष्ट्ये
- फळाचा रंग: गुलाबी, पिवळा, कधी कधी लालसर
- गर: पांढरा किंवा गुलाबी, बिया काळ्या
- चव: सौम्य गोडसर
- औषधी गुणधर्म: फायबरयुक्त, अँटीऑक्सिडंट्स, कॅल्शियम, व्हिटॅमिन C
ड्रॅगन फ्रूट मधुमेह, हृदयविकार, पचनाच्या तक्रारी यावर उपयुक्त मानले जाते.
🌦 हवामान आणि जमीन
हवामान:
- कोरडे व उष्ण हवामान आवश्यक
- 10°C ते 35°C पर्यंत तापमान
- थंडी आणि पाणी साचल्यास नुकसान
जमीन:
- रेतीमिश्रित मुरमाड व उत्तम निचरा असलेली
- pH: 5.5 ते 7.5
🌱 लागवड पद्धत
योग्य काळ:
जून ते जुलै. ड्रिप असल्यास वर्षभर शक्य.
पद्धत:
- स्टेम कटिंग किंवा ग्राफ्टिंग
- एका खांबाभोवती 4 रोपे
- एकरात 1700-2000 झाडे
अंतर व आधार:
- 6 x 6 फूट अंतर
- सिमेंट खांब/लोखंडी रॉड + टायर/रिंग
💧 पाणी व्यवस्थापन
- ड्रिप प्रणाली वापरावी
- उन्हाळ्यात 7-10 दिवसांनी पाणी
- पावसात निचरा ठेवा
💊 खत व्यवस्थापन
सेंद्रिय खते:
- शेणखत, कंपोस्ट, गांडूळ खत
- दरवर्षी 5-10 किलो कंपोस्ट झाडाभोवती
रासायनिक खते:
- NPK (10:10:10)
- बोरॉन, झिंक, मॅग्नेशियम
🐛 रोग व कीड नियंत्रण
रोग:
- स्टेम रॉट
- अ‍ॅन्थ्रॅक्नोज
नियंत्रण:
- निचरा योग्य ठेवणे
- रोगग्रस्त भाग काढणे
- ट्रायकोडर्मा वापरणे
- कॉपर ऑक्सीक्लोराइड/बाविस्टीन फवारणी
🌸 फुलधारणा आणि उत्पादन
- 10-12 महिन्यांनी फुलधारणा
- रात्री फुले, मधमाशा किंवा कृत्रिम परागीकरण
- प्रथम वर्षी 2-3 फळे, तिसऱ्या वर्षी 10-20 फळे
- फळ वजन: 300-600 ग्रॅम
- उत्पादन: 7-10 टन/एकर
💸 बाजारपेठ आणि नफा
बाजारभाव:
- ₹100 ते ₹250 प्रति किलो
विक्रीचे मार्ग:
- स्थानिक बाजार, सुपरमार्केट
- ऑनलाइन, निर्यातदार कंपन्या
नफा:
- 20 वर्षांपर्यंत उत्पादन
- 3-5 लाख रुपये नफा/वर्ष
🌍 निर्यातीच्या संधी
दुबई, मलेशिया, सिंगापूर, युरोप येथे निर्यात होते. फळाची गुणवत्ता आणि काढणी कालावधी महत्त्वाचा.
🔚 निष्कर्ष
ड्रॅगन फ्रूट शेती ही पारंपरिक पिकांपेक्षा अधिक नफा देणारी आहे. कमी पाणी, कमी देखभाल आणि निर्यातीच्या संधी यामुळे ही एक शाश्वत शेतीसाठी उत्कृष्ट निवड आहे.